Շարականներ

[revelation]

Բարև Ձեզ, MONK։ Ուրախ եմ Ձեզ տեսնելու այս թեմայում։

Հրաշալի թեմա եք բացել, հարգելի revelation:
Կներեք, որ զբաղվածությանս և առողջական խնդիրների պատճառով ուշ եմ արձագանքում, և հիմա էլ ի վիճակի չեմ երկար ծավալվելու:

Խնդիր չկա։ Կարևորը, որ թեման Ձեզ հետաքրքրել է և արձագանքել եք։

Քանի որ կարծես գտել եք Ձեր հարցերի մի մասի պատասխանը (չնայած չգիտեմ ինչքանով են դրանք սպառիչ), և այս երկուսն են մնացել, կանդրադառնամ սրանց.
1. Ստուգաբանությունը` շար-ական, այսինքն` թանկագին քարերի շարք: Հոգևոր աղոթական երգը խորհրդանշորեն նույնացված է թանկագին քարերի` ակների հետ: Մշակութային եզրաբանության մեջ նմանատիպ կիրառություն ունի նաև «գոհար» բառը:
2. Հայաստանյայց Եկեղեցում շարականները կատարվում են ոսկեդարյան գրաբարով:

Շնորհակալություն բացատրությունների համար։
Խնդրում եմ, նաև, եթե տեղեկություն ունեք որևէ կայքի մասին, որտեղ կարելի է գտնել շարականների տեքստերը, տեղադրեք այս բաժնում հղում այդ կայքի վրա։ Ընդհանրապես, «Շարակնոցը» վաճառվու՞մ է գրախանութներում։

Հասկանում եմ, որ պատասխաններս շատ լակոնիկ են, իսկ թեման էլ շատ ընդգրկուն է:Հետագայում այլ հարցերի դեպքում կփորձենք հնարավորինս ծավալուն անդրադառնալ:

Չնայած լակոնիկությանը դրանք ըստ էության են, այնպես որ մի մտահոգվեք։

Ձեզ առողջություն եմ ցանկանում, և սպասում Ձեր՝ ավելի մանրամասն պատասխաններին (իհարկե, երբ ազատ ժամանակ ունենաք)։

[MONK]

Ցավոք սրտի այս պահին չեմ կարող որևէ կայքի հղում անել: Հենց հանդիպեց, անպայման կտեղադրեմ: Իսկ Շարակնոցը Մայր Աթոռի գրատանը վաճառքում տեսել եմ. կարծում եմ դեռ սպառված չի լինի:
Կներեք, բայց այստեղ մի փոքր ճշտում մտցնենք.

Մեսրոպ Մաշտոցը, Սահակ Պարթևը և Մովսես Խորենացին, իսկ նրանք, ինչպես հայտնի է, միջնադարում չեն ապրել

Նրանք ապրած ժամանակաշրջանը վաղ միջնադարն է:

[Kerovpyan]

Բարև Ձեզ։ Ես կարդացի Ձեր կայքում զետեղված նյութերը և մի քանի հարց ունեմ։
(Akn. The _sharagan_.)
Արդյո՞ք սա նշանակում է, որ «ծածկագրված լեզվի» (codified language) օգտագործումը դարձնում է շարականները միանման և այլևս հնարավոր չէ տարբերակել նրանց ոճը, իսկ ոճից էլ՝ ստեղծման ժամանակաշրջանը։ Այս նախադասության տրամաբանությունը չեմ կարողանում ըմբռնել։ Խնդրում եմ՝ բացատրեք։

Ձեր կայքում իմ հարցերի մեծ մասի պատասխանները, ցավոք, չկան։ Օրինակ՝ ո՞րն է «շարական» բառի ստուգաբանությունը (etymology)։ Հավանաբար, «շարել» բառից է, բայց ի՞նչը շարել. պարզապես բառերի շարա՞ն է...

Հետո, շարականների թարգմանության մասին։ Երևի, շարականները միայն հայերեն են կատարվում (և, ընդհանրապես, հոգևոր երգեցողությունները Հայ Առաքելական Եկեղեցու, Ուղղափառ և Կաթոլիկ եկեղեցիների չեն թարգմանվում այլ լեզուների)։ Հարցնում եմ՝ համեմատելու համար. օրինակ՝ բողոքական եկեղեցիներում միևնույն երգը կարող է թարգմանվել և երգվել տարբեր լեզուներով։ Դուք որևէ տեղեկություն ունե՞ք այս մասին։

Շնորհակալություն՝ հարցերին պատասխանելու Ձեր պատրաստակամության համար։

Կը ներէք, երկար ատեն է չեմ նայած պատգամներուն. ուշացումով կը պատասխանեմ։

Փոխանակ ծածկագրուած-ի, պիտի ըսէի “օրինագրուած”, քանի՝ ծածուկ բան չկայ շարականներու մէջ։ Իսկապէս ալ, ձեր նկատածին պէս, լեզուի պատճառաւ դժուար է շարականներու ստեղծման ժամանակը որոշել։ Բացառութիւն կարելի է սեպել Սբ. Ներսէս Շնորհալիի շարականները, որովհետեւ իր իւրայատուկ լեզուական ոճն ունի։ Ստեղծման ժամանակը երբեմն կարելի է որոշել սկզբնատառերով յայտնուող անուններու միջոցաւ, անշուշտ եթէ այդ անունը ծանօթ է պատմագրութեան մէջ։

Շարական բառի ստուգաբանութեան մասին ձեզի արդէն պատասխանող անձը ճիշդ տեղեկութիւնը տուեր է։ Գիտնալ պէտք է սակայն, որ շար-ական բացատրութեան վրայ լեզուաբանները համաձայն չեն, ըսելով թէ այդ ձեւը չի համապատասխաներ հայերէնի բառակերտման ձեւերուն։ Յամենայն դէպս, շար-ական բացատրութիւնը այլեւս ժողովրդային դարձած եւ տեղաւորուած է մտքերու մէջ։

Բողոքականները, ճիշդ է, նոյն երգը թարգմանաբար կ՚երգեն տարբեր երկիրներու մէջ, տարբեր լեզուներով։ Վերջին տարիներուն տարածուիլ սկսած է նաեւ Յոյն եւ Ասորի Ուղղափառ եկեղեցական երգերու թարգմանութեամբ երգուիլը, այդ եկեղեցիներուն տուեալ լեզուն չգիտցող անդամներուն գոհացում տալու համար։ Հայաստանեայց Եկեղեցին առ այժն նման “լուծում” չէ որդեգրած, թէեւ որոշ տեղեր կարելի է այդ փորձին հանդիպիլ։ Հարցը անշուշտ կը ծագի արեւմտեան՝ “ամեն ինչ հասկնալու” մարմաջէն, առանց նկատի առնելու, թէ արարողութիւնը “ապրումի” պահ է եւ ո՛չ “ուսումնասիրութեան”։ Ինչպէս ծանօթ է, մեր մամիկներն ու պապիկները, առանց գրաբար գիտնալու, քաջածանօթ էին արարողութիւններու պարունակութեան եւ իմաստին, որովհետեւ կրօնական դաստիարակութիւնը կը տրուէր արարողութենէն դուրս պահերուն։

Ջերմ բարեւներ։
Արամ